Risico's afwegen is een belangrijk en logisch onderdeel van grote beslissingen. Denk aan afwegingen om nieuwe markten te betreden, nieuwe producten te voeren of te ontwikkelen, enzovoorts. Vaak worden deze beslissingen op basis van gevoel genomen. In andere gevallen worden per keer criteria vastgesteld, waarbij vooral de marktpotentie en financiële kengetallen een rol spelen.
Slimmer is echter om de beslissingscriteria vooraf, los van een individuele beslissing, vast te stellen. Zeker in organisaties waar dit soort beslissingen met enige regelmaat voorkomen. Een risico-matrix is daarbij een handig hulpmiddel.
Voorbeeld van een risico-matrix om risico's af te wegen
Een voorbeeld voor het ontwikkelen van een nieuw product is de volgende matrix.
|
Criterium
|
Laag Risico
|
Gemiddeld risico
|
Hoog risico
|
| Ontwikkeling | |||
| Kosten van de ontwikkeling | < € 2.500,- | € 2.500,- tot € 7.500,- | > € 7.500,- |
| Financiën | |||
| Kostprijs van één product | < € 50,- | € 50,- tot € 250,- | > € 250,- |
| Terugverdientijd | Binnen 6 maanden | Binnen 2 jaar | Langer dan 2 jaar |
| Product | |||
| Innovativiteit | Verbetering bestaand product | Significante uitbreiding bestaand product | Geheel nieuw product |
| Verkrijgbaarheid onderdelen | Ruimschoots verkrijgbaar bij meerdere leveranciers | Een kritiek onderdeel bij slechts één leverancier verkrijgbaar | Meerdere onderdelen bij slechts één leverancier verkrijgbaar |
| Productie | Op bestaande productielijnen | Omstellen nodig | Nieuwe productielijn nodig |
| Markt | |||
| Levenscyclus product | Grote vraag, moeilijk na te maken product | Beperkte vraag of product is vrij eenvoudig na te maken | Beperkte vraag en product is vrij eenvoudig na te maken |
| Product-marktcombinatie | Nieuw product voor bekende markt | (Door- ontwikkeling van) bestaand product voor een nieuwe markt | Nieuw product voor een nieuwe markt |
| Belangrijkste USP | Uniek product | Voor beperkte doelgroep | Prijs |
| Risico-analyse | |||
| De aannames in deze matrix zijn | > 90% zeker, of hebben weinig invloed op de winst per product | < 90% zeker of zijn van grote invloed op de winst per product | < 90% zeker en zijn van grote invloed op de winst per product |
hoe werk je met een risico-matrix?
Degenen die de beslissing moeten nemen, beoordelen wat de van toepassing zijnde cellen zijn, steeds één per rij. Risico's afwegen gaat niet om het afraffelen van een matrix. Het woord beoordelen wijst erop dat er goede informatie over moet zijn. En dat er een goede dialoog moet zijn om tot de keuze te komen, bijvoorbeeld door consent, een werkwijze uit Deep Democracy. In geval van blijvende twijfel over de beoordeling: kies het ongunstigste scenario (dus de rechter van de twee twijfelcellen).
Uit de ingevulde matrix blijkt het overheersende risico-profiel. Neem vervolgens op basis daarvan het besluit om het plan al dan niet door te zetten. Je risk appetite speelt daarin natuurlijk een belangrijke rol.
Tip van Diederik
Wanneer je toch aan het besluiten bent: bedenk ook welke beheersmaatregelen er nodig zijn. En hoe zwaar die moeten worden aangezet. Let daarbij altijd op de cellen in de kolom 'hoog risico'! Die vragen al gauw om een extra (zware) beheersmaatregel.
Maar: wees ook niet te angstig! Ondernemen is risico's nemen 🙂
| Wil je hulp bij de manier waarop jouw organisatie haar risico's kan afwegen? Neem dan contact met ons op! We helpen je graag verder met bijvoorbeeld een risico-matrix op de maat van jouw organisatie. |