Veel middelgrote organisaties die in het bezit zijn van een ISO 9001 certificaat kampen ermee. Het probleem dat het kwaliteitssysteem, ondanks alle goede intenties, vooral een systeem voor zichzelf is geworden. En niet een systeem dat een actieve bijdrage levert aan het succes van de onderneming. Het meer molensteen dan vliegwiel is.
Over het algemeen wordt dat veroorzaakt door een of meer van de volgende verschijnselen:
- De verantwoordelijkheid voor kwaliteit is niet duidelijk toegewezen, of naar een te laag niveau gedelegeerd.
- Er is in de personeelsbezetting geen rekening gehouden met de tijdsbesteding voor kwaliteitstaken; iemand ‘doet het erbij.’
- Degene die verantwoordelijk is voor het kwaliteitssysteem is niet of beperkt opgeleid in de kwaliteitskunde.
- Kwaliteit wordt gezien als iets dat er bij komt, niet als een integraal onderdeel van de manier van werken - zowel door de medewerkers als door de leidinggevenden.
Dit soort verschijnselen leidt ertoe dat: interne audits weinig waarde toevoegen, verbetermogelijkheden onvoldoende worden opgespoord, handboeken alleen maar dikker worden en certificerende audits steeds over hetzelfde gaan. Het ISO-kwaliteitssysteem is dus gericht op behoud van bestaande afspraken en werkwijzen, niet op vernieuwing en verbetering ervan. En werkt daarmee remmend op het succes van de onderneming.
Gelukkig is dit probleem niet onomkeerbaar. Zoals de genoemde verschijnselen suggereren, is er namelijk niet zozeer iets aan de hand met de geleverde produkten of diensten. Veel meer ligt het in de wijze waarop de organisatie is ingericht. De verschijnselen wijzen ook op een oplossing: iemand uit het management (gedeeltelijk) vrij spelen. In organisaties van voldoende omvang (veelal groter dan 90 mensen) is dit een effectieve en werkbare methode. In kleinere organisaties is het prijskaartje hiervan echter al gauw te hoog, immers de desbetreffende persoon kan minder andere taken op zich nemen. Voor die organisaties is het inhuren van expertise een kosteneffectieve oplossing. Een kwaliteitskundige neemt kennis en ervaring mee, en zal dus minder tijd nodig hebben voor bepaalde taken. Daarmee is deze oplossing per saldo vaak goedkoper, ondanks de toename van out-of-pocketkosten. Verder zal de toenemende effectiviteit van het kwaliteitssysteem bijdragen aan het terugverdienen van de ingehuurde professional.